Viðhorf til öræfa Íslands

Um ást á öræfum

Viðfangsefni rannsóknar sem ég vann á árinu 2016 til 2019 er ást á öræfum í merkingunni hrifning af náttúru miðhálendis Íslands. Rýnt er í skrif tveggja náttúruunnenda á þeim nótum sem birtust með um hálfrar aldar millibili, nánar tiltekið þeirra Helga Valtýssonar og Guðmundar Páls Ólafssonar. Þeir fóru báðir í leiðangra inn á öræfi Íslands og lögðu sig í framhaldinu fram um að lýsa áhrifum þeirra á hugann og þýðingu öræfanna í því sambandi. Skrif þeirra beggja einkennast af persónulegu sjónarhorni en vitna um leið um áhrif frá þráðum í vestrænni náttúrusýn þar sem lögð er áhersla á gildi villtrar náttúru og mikilvægi þess að varðveita hana gegn breytingum af mannavöldum, ekki aðeins náttúrunnar vegna heldur einnig mannsins. Í seinni hluta greinarinnar er þetta viðfangsefni, ást á öræfum Íslands, tengt samtímanum með því að líta til þess hvernig sýn á hálendi á borð við þá sem þeir Helgi og Guðmundur Páll settu fram á sínum tíma hefur öðlast sess nú á dögum í umræðu um náttúruvernd á hálendinu, og þá ekki hvað síst í yfirstandandi umræðu um stofnun miðhálendisþjóðgarðs. Niðurstöður birtust í grein í 3. tbl. Ritsins. Tímarits Hugvísindastofnunar 2019 en í því tölublaði var þemað umhverfishugvísindi og samtími. Greinin sem getur um hér að ofan er aðgengileg á slóðinni: https://ritid.hi.is/index.php/ritid/article/view/77