Í stórmerku bréfi sem langamma mín skrifaði verðandi tengdasyni sínum, afa mínum, fyrir nærri hundrað árum, haustið 1926, segir: „Þú hefur – sem betur fer – aldrei þekt hvað það er að vera öreigi. Það er að eiga ekki nokkurn skapaðann hlut í eigu sinni sem tryggir framtíð manns. Ekki þak yfir höfuðið, ekki blett af landi til að rækta, ekkert nema það sem happ og hending veitir fyrir hvern daginn.“ Það sem mér fannst áhugaverðast í þessu var sambandið happ og hending sem ég hafði ekki séð áður og vissi ekki hvort hefði tíðkast eða hvort langamma hefði búið það til. Þegar ég fór að skoða málið kom í ljós að þetta er ekki einsdæmi þótt sambandið sé vissulega sjaldgæft – aðeins sex dæmi eru um það á tímarit.is og eitt í Risamálheildinni.

Elsta dæmið á tímarit.is er í kvæði eftir vesturíslenska skáldið Guttorm J. Guttormsson í Heimskringlu 1906: „Sorgin, yndið, happ og hending, / hulin orsök, mönnum dulin“. Annað dæmi úr kvæði eftir Guttorm er í Eimreiðinni 1952: „Fylgi happ og hending æ / hvirfilbyl – en í báðum tilvikum er þetta bundið í stuðla og því e.t.v. ekki alveg marktækt. Í Lögbergi 1924 segir: „Það er ómótmælanlegur sannleikur að allra hygnustu menn láta stundum happ og hending ráða.“ Í ályktun frá fulltrúafundi Kaupfélags Austur-Skaftfellinga í Tímanum 1953 segir: „Þessar póstsendingar eru svo settar í land einhvers staðar á Austfjörðum og ræður þá happ og hending hvenær þær komast hingað.“

Tvö yngstu dæmin á tímarit.is eru úr greinum eftir Ólaf Jónsson í Vísi 1971 og 1974, það síðara er: „happ og hending ræður jafnan miklu um hvenær „röðin kemur“ að hverjum þeim höfundi sem til álita kemur við verðlaunaveitingu.“ Eina dæmið í Risamálheildinni – og það eina sem ég hef fundið frá síðustu fimmtíu árum – er úr viðtali við bónda í Suðursveit í Morgunblaðinu 2011: „En við skild­um eft­ir grím­ur hjá ferðaþjón­ustuaðilum líka en þar er happ og hend­ing hvort magn pass­ar við mann­fjöld­ann.“ Það er því ljóst að sambandið happ og hending hefur áður verið þekkt víða um land og í Vesturheimi en væntanlega alltaf verið sjaldgæft og virðist nú alveg horfið. Mér finnst þetta skemmtilegt samband og væri gaman að endurvekja það.