Í gær var birt í „Málspjalli“ mynd af auglýsingaskilti þar sem stóð „Næstum allar málningarnar okkar eru umhverfisvænar“ og spurt hvort þetta væri nýtt – fyrirspyrjandi sagðist ekki áður hafa séð málningu í fleirtölu. Í Beygingarlýsingu íslensks nútímamáls er aðeins eintala orðsins gefin, og fleirtalan er vissulega sjaldséð en þó má finna dæmi um hana. Í Morgunblaðinu 1920 segir: „Vér mælum sérstaklega með amerískum málningum fyrir þakjárn.“ Í NT 1984 segir: „Frábær reynsla af akrýlplastmálningunum.“ Í Árbók VFÍ/TFÍ 1994-1995 segir: „nýjar málningartegundir […] áttu að vera mun betri en gömlu sementsbundu málningarnar.“ Í Morgunblaðinu 1997 segir: „Blý er helst að finna í eldri grunnmálningum og olíumálningu.“

Fáein fleiri dæmi má finna, einkum um þágufallið málningum, en erfitt er að leita að nefnifalli og þolfalli fleirtölu án greinis, málningar, vegna þess að þau falla saman við eignarfall eintölu. Í Risamálheildinni má þó finna dæmi um nefnifall án greinis úr þingræðu 2001: „Olíubundnar málningar og lökk eru fremur á undanhaldi fyrir vistvænni afurðum.“ Aftur á móti er töluvert af dæmum um eignarfallið málninga. Meginhluti þeirra er úr samsettum orðum, eins og málningavörur, málningavinna, málningapenslar o.fl. Þau dæmi sýna í sjálfu sér ekki að verið sé að nota orðið málning í fleirtölu – það er alþekkt að í lok fyrri hluta samsettra orða er oft skotið inn r sem ekki á að vera þar, eins og í mánaðarmót, eða fellt brott r sem ætti að vera.

Hins vegar sýna þessi orð aðra merkingu orðsins málning en önnur dæmi sem hér hafa verið tilfærð, og sama máli gegnir um dæmi eins og „margir litir til málninga eru ódýrastir í verzlun Ben. S. Þórarinssonar“ í Reykjavík 1903, „Málningarvörur og alt er til málninga lýtur, er best að kaupa í Kolasundi í versl. Daníels Halldórssonar“ í Morgunblaðinu 1920, „Leitast skal við að vinna úr síldarlýsi olíu til málninga“ í Nýja dagblaðinu 1936, og nokkur fleiri. Orðabókaskýringar á málning ná ekki yfir þessi dæmi því að þær vísa eingöngu til efnis – ‘fljótandi litur til að bera á veggi og loft í húsum, bekki og báta og fleiri hluti’ í Íslenskri nútímamálsorðabók og ‘fljótandi litur, efni til að mála með’ í Íslenskri orðabók.

En í þessari notkun er augljóslega ekki verið að vísa til efnisins heldur verknaðarins ‘að mála’ eins og nafnorð mynduð af sögn með viðskeytinu -ing gera oftast, í byrjun a.m.k., þótt merkingin hnikist oft til með tímanum og færist yfir á afurð verknaðarins eins og í teikning, bygging o.fl., eða efni sem notað er til hans, eins og í málning – stundum verður þá til nýtt orð til að tákna verknaðinn ótvírætt, eins og teiknun og málun. Flest -ing-orð halda þó í verknaðarmerkinguna að einhverju leyti og hún kemur stöku sinnum fram í málning – „Málning hússins gæti bóndinn annazt sjálfur að öllu leyti“ segir t.d. í Andvara 1931. Það er þó sjaldgæft að orðið sé notað í fleirtölu í verknaðarmerkingunni, helst í eignarfalli eins og hér er sýnt.

Fjölmörg dæmi eru um að orð sem áður voru eingöngu höfð í eintölu séu nú einnig notuð í fleirtölu vegna þess að merking þeirra hefur hnikast til. Mjög algengt er að amast sé við þessari fleirtölunotkun en þó virðist fólk venjast henni smátt og smátt, í sumum orðum a.m.k. Orðið sulta var t.d. áður talið eintöluorð og er sýnt sem slíkt í Íslenskri orðabók en ég held að fæstum þyki nokkuð athugavert við sultur lengur og fleirtalan er gefin í Beygingarlýsingu íslensks nútímamáls. Enn nærtækara dæmi er málningar og lökk sem vitnað var til hér að framan – lakk og málning virðast vera hliðstæð fyrirbæri en fleirtalan lökk er viðurkennd og á sér langa hefð. Við myndum örugglega venjast fleirtölunni málningar ef hún færi að tíðkast.