Hér var nýlega spurt um orðið segin sem kemur eingöngu fyrir í sambandinu það er segin saga sem er skýrt 'alltaf er þetta svona, þetta bregst ekki' í Íslenskri nútímamálsorðabók. Orðið er merkingarlega og hljóðfræðilega líkt sögninni segja en er samt engin venjuleg beygingarmynd af þeirri sögn og er greint sem sjálfstætt lýsingarorð, seginn, í orðabókum – reyndar eru bæði seginsaga og segjandssaga/-sögn (sem merkt er úrelt) sjálfstæð flettiorð í Íslensk-danskri orðabók frá 1920-1924 en vísað á seginn í báðum tilvikum. Setningarleg staða orðsins bendir helst til að það sé afbrigðilegur lýsingarháttur þátíðar, segin haft fyrir sögð, en merkingin er þó önnur en í það er sögð saga – enda kemur í ljós við nánari athugun að uppruninn er annar.

Í bréfi frá Konráð Gíslasyni til Gríms Thomsen 1890 segir: „Enn ef jeg kallaði segin í segin saga eða segjand í segjandsaga eða segjandi í segjandi saga participium praeteritum [lýsingarhátt þátíðar], þá væri jeg æðisgenginn; […] segin saga er ekki = sögð saga, heldur = segjandi saga (= 'saga, sem er segjandi, af því að hún er sönn').“ Í grein í Stíganda 1944 segir Björn Sigfússon: „Það er segin saga er gamalt orðtak um „sögu“, sem mjög oft hefur gerzt og víða og er á almæli. Fyrst mun þetta hafa verið segjandasaga (< segjandi saga, saga sem alltaf mátti segja eða alltaf var verið að segja). En úr segjand-, sem ýmsum varð torskilið, bjuggu menn til fráskilið lo., seginn, í skyldri merkingu og mega nútíðarmenn vel hafa það orð.“

Í athugasemdum við Orðakver Finns Jónssonar í Tímariti Þjóðræknisfélags Íslendinga 1925 segir Páll Bjarnason: „“Seginsaga”, svo ritað og rakið: segjands = saga = segjandi manns (gömul ef-s mynd). Þótt nú segjand-saga væri til í einu orði eða með bandi, þá er rangt að skrifa seginsaga í einu orði, því það er fram borið í tveimur orðum eins og hver önnur sjálfstæð orð og engar álíkur til, er heimili, að halda því fram að segjands verði segin. Aftur á móti er það algild regla að mynda lýsingarorð ítrekunar merkingar af sögnum, með því að skeyta -inn við nafnháttarstofn, t. a. m. dettinn, sem oft dettur, söngvinn, hygginn, seginn; segin saga merkir því sama sem tíðsögð saga, mál manna = það, sem satt er, því sjaldan lýgur almanna rómur.“

Það er því ljóst að segin er ekki komið af lýsingarhætti þátíðar eins og virst gæti í fljótu bragði, en skiptar skoðanir eru sem sé um upprunann – Konráð, Finnur og Björn telja segin komið af lýsingarhætti nútíðar, segjandi, en Páll telur orðið myndað beint af nafnhættinum með viðskeytinu -in. Lausnina má líklega finna í Ólafs sögu helga þar sem segir: „„Skuluð þér,“ segir hann, „hér vera og sjá þau tíðindi er hér gerast. Er yður þá eigi segjandi saga til, því að þér skuluð frá segja og yrkja um síðan.““ Þetta merkir væntanlega 'það þarf ekki að segja þér söguna' (því að þú ert vitni). En í öðru handriti sögunnar frá því seint á 13. öld stendur segjandssaga í stað segjandi saga og verður því að telja líklegt að fyrrnefnda skýringin sé rétt.

Óljóst er hvenær farið var að nota myndina segin – sjálfstæða eða í sambandinu seginsaga. Elsta dæmið um hana sjálfstæða í Ritmálssafni Árnastofnunar er úr þýðingu Sveinbjarnar Egilssonar á Odysseifskviðu frá fyrri hluta 19. aldar: „Það er segin saga, þegar hússbændurnir eru ekki uppi yfir þrælunum, þá nenna þeir ekkert handtak að vinna.“ Elsta dæmi um seginsaga á tímarit.is er úr Dagfara 1906 – „er þá seginsaga að nöfn á verkfærum og handtökum eru útlend“. Þótt hún eigi sér líklega rætur í lýsingarhætti nútíðar þýðir það vitanlega ekki að rangt sé frá samtímalegu sjónarmiði að greina hana sem lýsingarorðið seginn eins og orðabækur gera – fjölmörg dæmi eru um að lýsingarhættir, bæði þátíðar og nútíðar, verði að lýsingarorðum.

Það má samt spyrja hvort seginn sé nokkuð til sem sjálfstætt lýsingarorð, þar sem eina mynd þess sem kemur fyrir er segin sem kemur eingöngu fyrir í þessu sambandi. Því væri hugsanlega eðlilegra að líta á seginsaga sem samsett orð, enda er til fjöldi samsettra orða með -saga sem seinni lið, svo sem kjaftasaga, lygasaga, dæmisaga, þjóðsaga o.s.frv. Samsetningin seginsaga er vissulega til eins og áður segir, og í Stafsetningarorðabók Halldórs Halldórssonar (þriðju útgáfu 1982) og Réttritunarorðabók Baldurs Jónssonar frá 1989 er gefinn kostur á þeim rithætti. Gegn þessu mælir þó áherslan – hún er venjulega álíka þung á segin og saga sem bendir til þess að málnotendur skynji þetta sem tvö orð. Höldum okkur bara við lýsingarorðið seginn.