Í vikunni var mér tilkynnt að ég hefði fengið framgang í starfi úr stöðu dósents í stöðu prófessors við Háskóla Íslands. Á vorönn 2013 verð ég í rannsóknarleyfi og hyggst ég verja hluta þess við rannsóknir í Cambridge í Bretlandi. Höfuðviðfangsefni mitt eru viðtökur og endurritun íslenskra miðaldabókmennta en fyrr á árinu skrifaði ég undir samning við breska útgáfufyrirtækið Reaktion Books um ritun bókar um það efni. Vinnutitill verksins er Afterlife of Eddas and Sagas og er áætlað útgáfuár 2015. Einnig vonast ég til að geta varið hluta tímans í Slóveníu og unnið þar með Marijan Dović að sameiginlegu verkefni sem ber titilinn Cultural Saints of European Nation States. Loks má geta að 10. desember næstkomandi verð ég einn þriggja andmælenda við doktorsvörn Kim Simonsen við Hróaskelduháskóla en doktorsritgerð hans fjallar m.a. um tilurð og þróun færeyskrar þjóðarímyndar. Ps. Nú er hægt að nálgast upptöku af doktorsvörn Kim Simonsen á heimasíðu Hróaskelduháskólans.

Fyrir réttum mánuði síðan var afhjúpaður bókmenntaskjöldur við Aðalstræti 6-8 í Reykjavík þar sem sódabarinn Adlon, öðru nafni Langibar, var til húsa um miðja síðustu öld. Skjöldurinn vísar til þess að staðurinn er nefndur í skáldsögunni Vögguvísu eftir Elías Mar. Í tilefni af því og Degi íslenskrar tungu birti ég í dag stutta grein á Hugrás, vefriti Hugvísindasviðs, þar sem rakið er hvernig Elías hefur "komist á kortið" í íslenskri bókmenntaumræðu. Sagan af þeirri þróun gefur vísbendingu um það hvernig einstakir höfundar og verk geta orðið hluti af svonefndu hefðarveldi (e. canon) íslenskra bókmennta og hve fjölbreyttir farvegir slíkrar helgifestu (e. canonization) eru.

Við Einar Kárason skiptumst á skoðunum í Kastljósi 7. nóvember um þá kenningu hans að Sturla Þórðarson væri höfundur Njálu. Einar setur þessa kenningu fram með fræðilegum rökum í nýrri Skírnisgrein en hann vinnur einnig með hana í nýrri skáldsögu sinni, Skáldið, sem er lokabindið í þríleik hans um Sturlungaöldina. Í Kastljóssviðtalinu reyndi ég að draga málflutning Einars í efa, eins og til var ætlast, meðal annars með því að benda á að með þeim rökum sem hann notar megi halda því fram að Sturla Þórðarson hafi skrifað Skáldið ... sagan minnir að minnsta kosti æði mikið á Íslendinga sögu Sturlu. Ég verð samt að viðurkenna að umfjöllun Einars um Sturlu og Njálu hefur vakið upp nýjan áhuga hjá mér á efninu. Málflutningur hans er að ýmsu leyti sannfærandi og skynsamlegur og á vafalítið eftir að vekja úr dvala þann stóra hóp Njálu- og Sturlungulesenda sem áhuga hafa á efninu.

Næstkomandi laugardag, 27. október standa Reykjavík Bókmenntaborg og Bókmenntafræðistofnun Háskóla Íslands fyrir málþingi um Elías Mar og Vögguvísu. Meðal fyrirlesara eru Þorsteinn Antonsson, Svavar Steinn Guðmundsson, Ásta Kristín Benediktsdóttir, Sólveig Ólafsdóttir og Tómas R. Einarsson. Ég flyt þar líka fyrirlestur sem kallast "„Heldurðu, að ég hafi aldrei átt móður?“ Ungur og einstæður höfundur kveður sér hljóðs". Málþingið verður haldið í Þjóðarbókhlöðunni frá kl. 13.00 til 15.30 og er það skipulagt í samstarfi við Landsbókasafn Íslands – Háskólabóksafn, ReykjavíkurAkademíuna og Lesstofuna en hún hefur nýlega endurútgefið Vögguvísu í fallegri kiljuútgáfu. Ps. Nú er hægt að hlýða á upptöku frá málþinginu á vef Ríkisútvarpsins.

"Stóri ódauðleikinn: Menningarminni, ósýnileg trúarbrögð og skurðgoð þjóðríkisins" er titill á fyrirlestri sem ég flyt á málstofunni Menningararfur á Íslandi í Þjóðarspegli 2012 föstudaginn 26. október í Odda 101. Málstofan hefst kl. 11.00 og stendur til 12.45 en meðal annarra þátttakenda eru Guðmundur Hálfdanarson, Bryndís Björgvinsdóttir, Ólafur Rastrick, Áki Guðni Karlsson, Karl Aspelund, Kristinn Schram og Katla Kjartansdóttir. Í mínum fyrirlestri hyggst ég meðal annars viðra hugmyndir Jans og Aleidu Assmann og Thomasar Luckmann og tengja margháttuðum minningarmörkum um veraldlega og trúarlega þjóðardýrlinga. Rétt er að geta þess að hver fyrirlestur byggir á 21 glæru og tekur 7 mínútur í flutningi en formið kallast Pecha Kucha og nýtur vaxandi vinsælda úti í hinum stóra fræðaheimi. PS. Nú er hægt að nálgast hér upptöku frá þessari málstofu.

Hver var höfundur vinsælustu Íslendingasögunnar? Hét hann Sturla Þórðarson, Þorvarður Þórarinsson eða Snorri Sturluson, eða leynist hann kannski meðal persóna sögunnar sjálfrar? Eitt vinsælasta og umdeildasta viðfangsefni þeirra Íslendinga sem fjölluðu um Njáls sögu á 20. öld var hver hefði skrifað söguna. Í námskeiðinu "Höfundur Njálu", sem ég kenni hjá Endurmenntun Háskóla Íslands dagana 8., 15. og 22. október, verður fjallað um helstu kenningar um þetta efni, þeirra á meðal skrif Barða Guðmundssonar, Matthíasar Johannessen og Helga Haraldssonar. Einnig verður rætt um að hve miklu leyti persónur sögunnar og síðari tíma menn hafa haft áhrif þann texta sem finna má í nútímaútgáfum og -þýðingum verksins.

Kristján Jóhann Jónsson varði doktorsritgerð sína um Grím Thomsen, Heimsborgari og þjóðskáld, í hátíðarsal Háskóla Íslands föstudaginn 21. september síðastliðinn. Við Guðmundur Hálfdanarson, prófessor í sagnfræði, vorum andmælendur og fluttum hvor sína ræðuna en inn í þær fléttuðust spurningar til Kristjáns Jóhanns og svör hans við þeim. Í inngangi andmæla minna sagði ég meðal annars: "Eins og merkja má af þessari lýsingu er um afar yfirgripsmikla rannsókn að ræða, þar sem ævi, skáldskapur og ýmis önnur skrif Gríms eru tekin til athugunar, en einnig skoðað með hvaða hætti viðtökur samtímamanna hans og síðari tíma manna hafa fallið ítrekað ofan í fáein sídýpkandi hjólför. Markmið ritgerðarinnar eru að koma umræðunni um Grím upp úr þessum hjólförum. ... Í þessari afstöðu til viðfangsefnisins felast ein helstu nýmæli ritgerðarinnar; hún segir okkur margt um Grím Thomsen en um leið segir hún okkur margt um það hvernig við hneigjumst til að tala um Grím og raunar mörg önnur skáld nítjándu aldarinnar." Ég vil nota tækifærið og óska Kristjáni Jóhanni til hamingju með þennan merka áfanga.

Út er komin hjá Bjarti þýðing mín á skáldsögunni Að endingu (The Sense of an Ending) eftir breska rithöfundinn Julian Barnes. Sögumaður verksins er Tony Webster sem á að baki farsælan starfsferil og hjónaband sem rann hljóðlega út í sandinn. Hann er sáttur við fortíð sína án þess að leiða oft hugann að henni - allt þar til honum berst bréf frá lögmanni sem neyðir hann til að horfast í augu við sjálfan sig og tvo æskuvini, einn lífs, annan liðinn. Julian Barnes er í hópi snjöllustu núlifandi rithöfunda Bretlands en á liðnu ári hlaut hann hin eftirsóttu Booker-verðlaun fyrir þessa áleitnu og hnitmiðuðu sögu.

"Tvær djöfulsins dúfur, eins digrar og beljujúgur. Dýra- og plöntufræði Þórðar Magnússonar" er titill á stuttri grein sem ég hef birt á bókmenntavefnum Subbuskapur og sóðabækur. Viðfangsefnið er fyrsta og eina ljóðabók Þórðar Magnússonar sem út komi árið 1994, tæpum 30 árum eftir andlát höfundarins. Útgáfan var í höndum frænda Þórðar, Gylfa Gíslasonar myndlistarmanns, og fór ekki mjög hátt. Enda þótt ekki sé um að ræða verk sem markar tímamót í bókmenntasögunni þá býr skáldið yfir persónulegri rödd og athyglisverðu sjónarhorni á veröldina. 

"A Poet’s Great Return: Jónas Hallgrímsson’s reburial and Milan Kundera’s Ignorance" er titill greinar sem ég hef nýlega birt á ensku í tímaritinu Scandinavian Canadian Studies. Þar fjalla ég um það með hvaða hætti Milan Kundera fléttar frásögn af beinamáli Jónasar Hallgrímssonar inn í skáldsögu sína Fáfræðina, þar á meðal þau atriði þar sem lýsing tékkneska skáldsins stangast á við staðreyndir. Um er að ræða efni sem ég gerði upphaflega nokkra grein fyrir í bók minni í Ferðalok: Skýrsla handa akademíu sem út kom á íslensku árið 2003.